ELEMENTS 'L'

lais                  v. glais

lan                   v.glan

landshare        Eng. ‘allotment or strip intermixed with those of other tenants'. Landshare in Wainfawr (Ty'nycoed TS 1277). Landshare, (TS 920). Lltbnt.

las                   v. glas

lime                 Eng. ‘white, caustic alkaline substance obtained by heating limestone etc. used as a fertiliser, a whitewash, and for making mortar etc'. Lime St., Gorseinon, Waste by the lime kiln. Lltbnt.

lladrad             W, masc. sing. n. pl., lladradau, ‘theft, larceny, a stealing, robbery'. Lladdrad (sic) y geiniog, Tynharne fawr. Lltbnt.

lladdiad           W, masc. sing. n., pl. lladdiadau ‘a killing, slaying, murder, slaughter'. Lladdiad y ddwy geiniog, Bolgoed Ganol. [poss. interplay between lladdiad and lladrad.] Lltbnt.

llafur               W, masc. sing. n., coll. n., pl. llafur(i)au, llafuron, ‘labour, work, effort, exertion, toil'. Graig y Llafur. Lltbnt.

llaid                 W, masc. sing. n., pl. lleidiau, ‘mud, mire, dirt, clay, slime, ooze;' Bwlch y llaid. Lltbnt.

llan                  W, fem. sing. n., pl. llannau, llannoedd, llennydd, ‘an enclosure around a church; the church; the parish'. Llandeilo Tal-y-bont; Llandeilo Fach; Coed Llandilo, Cae issaf/canol/uchaf Llandilo, Wain Llandilo. (erroneously) Llanarel; (erroneously) Llannant; (erroneously) Llanant fawr; (erroneously) Llanian fach. Lltbnt.

llandre             W, fem. sing. n. ‘church farm, demesne or home farm'.  e.g. Llandremor, Llandremor Fawr, Fach, Uchaf, Ganol, from earlier llodre.

lle                    W, masc. (previously fem.) sing. n., pl. lleoedd, llefydd, ‘place'. Henlle, Llienlle, Wenlle (2). Lltbnt.

llech                W, fem. sing. n.,  (dim. llechen) pl. llechi, llechau, ‘slate, rock, boulder, broad, smooth  stone'. Cwmanllech; Cwm y llech, Llech oden fach/fawr. Lltbnt.

lleian               W, fem. sing. n., loc. dial. llian,  ‘nun'. ?Gwain llean wen, ?Llienlle. Lltbnt. Or poss. contracted form of tylluan ‘owl'.

llestr                W, (usually) masc. sing. n., [loc. dial. llester,] pl. llestri, llestrau,  ‘vessel (e.g. cup, dish, bottle, pan, pot, cask), formerly also of other receptacles or containers (e.g. chest, bag); bushel;',  Cae pen llestry. Lltbnt.

llethr               W, masc. and fem. sing. n., [loc. dial. llether,] pl. llethrau, llethri, llethrydd, ‘slope, hillside, steep ascent or acclivity, sharp decent or incline, declivity;'. Llether issaf/uchaf, Llethr coed glas bach, Llether (2). Lltbnt.

llety                 W, masc. sing. n., pl. lletyau, lletyoedd, llety(f)on, lletai, lleteiai, lleteuon, ‘lodging(s), billet, accommodation, quarters, dwelling, abode, inn;'. Llety gariad; Ynys Llety; Llety'r gwcw, Llety llwydrew, Llety fing. Lltbnt.

llidiart             W,  [from O.E. hlidgeat] masc. and fem. sing. n., (sing. dim. llidiardan, llidiarden) [loc. dial. llidiat, llidiad,]  pl. llidiartau, ‘gate, a swing-gate' esp. one to prevent cattle straying from pasture across a road or on to arable land'. Lydeatt Rees thomas, Ardd llidiad mawr, Cae Llidiad Tew, Lltbnt.

Lliw                 W, river-name. Pontlliw; Bryn-lliw; Lliw Mill, Lliw Forge, Melyn Lliw, Mynidd Lliw, Cae Mynydd Llew. Lltbnt.

llo                    W, masc. sometimes fem. sing. n., pl. lloi, lloe, lloeau, lloeon, ‘calf, calves'. Cae lloi, Groft y lloi, Ynys y lloi. Lltbnt.

llodre               W, n., the exact meaning has been lost but most place-name etymologists agree that it is cognate with  Irish lathrach and would be associated with ‘the site of a house or church'. Llodremor later Llandremor, Lltbnt. Llodre Brangye later Llety Brongu, Llynfi Valley. 

lluest               Welsh, 'cottage, shepherd's hut', from Irish 'lias'. e.g. Lluest wen (Aberdare) & Llysnant (Lluest y nant), Llanwynno. HMH 1842-50.

lluestai            plural form of 'lluest'. e.g. Lluestau llwydon (sic) Aberdare.

llwch                Welsh, 'lake, pool, stagnant water, bog, swamp, marsh; mud, mire, grime, filth, dung'. GPC. e.g. Gellilwch, Llanwynno.HMH.

Llwchwr          W, river-name.  e.g. Afon Llwchwr, Glynllwchwr, Glynllwchwr Road, Ynys Llwchwr, Glynllwchwr issaf, Hen Luchwr, Wain llwchwr fach, Wain Ynys Loughor, Ynis Loughor uchaf, Glynloughor. Lltbnt. Casllwchwr, Loughor.

llwyd                W, adj. pl. llwydion, ‘grey, pale; mouldy, musty; holy, blessed, pious; '. [Also pers. name.] e.g. Ty Llwyd; Berth Llwyd, Carreg lwyd, Pen y ardd lwyd, Coedcae llwyd, Bryn llwyd, Cae llwyd (several). Lltbnt.

llwydrew          W, masc. sing. n., pl. llwydrewiau, loc. dial. lletrew, ‘hoar-frost'. Llety Llwydrew. Lltbnt.

llwyn                W, masc. sing. n., (dim. llwynyn) pl. llwynau, llwyni, llwynydd, ‘bush, shrub, brake, thicket; copse, grove, arbour;'. e.g. Llwynadam, Llwynadam fach, Llwyn-cwrt-Hywel, Llwyncwrthywel fach, Llwyngwrtawel, Llwyngwrtawel fach, Llwyn Ifan-ddu, Talycynllwyn, Talcelynllwyn, Llwyn y gorast, Llwyn gwyn, Llwyn bean goch, Llwyn biarlly, Cae llwyn issaf, Llwyn y berry, Cae llwyn y berry, Wain llwyn cwppan, Bank llwyn dommen,  Park llwyn, Llwyn walk uchaf/issaf, Ynisllwyn issaf/uchaf, Cae llwyn (several), Llwyn dan y nant, Llwyntieucharn. Lltbnt.

llygad              Welsh, 'eye; source of river or stream'. e.g. Llygad Cynon, (Penderyn) & Coedcae llygad, Tir Pen y Cae, Penderyn. Llygad Llwchwr, Llandeilo.

llymrig             W, adj. and masc. sing. n., (dim. fem. llymrigen, masc. llymrigyn), pl. llymrigiaid ‘crude, raw, harsh'. Llymrig, Cae bryn llymrig. Lltbnt.

llyn                  Welsh, 'lake, pool, pond'. e.g. Llyn fawr, Rhigos. Llyn Brianne, Carms. Llyn Syfaddan, Brecs.

llys                  Welsh, masc. fem. sing. n. 'court, palace, hall, abode.' e.g. Henllys, Pembs. See Lisvane, Cardiff.

lygos    v.   helygos